Załęczański Park Krajobrazowy utworzony został uchwałą Wojewódzkiej Rady Narodowej w Sieradzu dnia 5 stycznia 1978 roku. Położony jest w południowo-zachodniej części woj. Łódzkiego, w gminach Pątnów, Wierzchlas i Działoszyn. Fragmentami wchodzi również na teren woj. śląskiego w gm. Lipie oraz opolskiego w gm. Rudniki. Jego powierzchnia wynosi 14.485 ha, a strefy ochronnej 12.328 ha, zajmując tym samym około 5,2 tys. ha tj. 43% powierzchni gminy. Obszar Parku zajmuje północno-wschodnią część Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej zwanej Jurą Polską, stanowiąc ostatnie północne ogniwo systemu jurajskich parków krajobrazowych.
Zadaniem Parku jest ochrona niepowtarzalnego krajobrazu jurajskich wapiennych ostańców kryjących w sobie wiele form krasu, wraz z osobliwą fauną i florą oraz urokliwego odcinka rzeki Warty określanego jako najpiękniejszy i najwartościowszy przyrodniczo w stosunku do całego jej biegu. Warta płynie przez Park blisko 40-sto kilometrowym "Wielkim Łukiem" wrzynając się głęboko w skaliste, wapienne podłoże. Z krawędzi przełomów działoszyńskiego i krzeczowskiego rozciągają się przepiękne, malownicze widoki na dolinę i wysoczyznę z łagodnymi pagórami jurajskich ostańców oraz pasmami morenowych wzgórz. Dolina ta, o wysokich, stromych zboczach, często pociętymi parowami i dolinkami pobocznymi, tylko w niewielkim stopniu nosi ślady ludzkiej gospodarki, natomiast koryto rzeki jest całkowicie naturalne, dzikie, tętniące różnorodnym życiem. Nurt Warty często zmienia kierunek, meandruje, podmywa brzegi, usypuje piaszczyste łachy, tworzy i niszczy liczne wyspy.
Na obecną szatę roślinną parku składa się ponad 100 przeróżnych zbiorowisk roślinnych i ok. 1200 gatunków roślin.
W dolinie Warty spotkać się można z ciekawą roślinnością. Główną rolę odgrywają tu wspaniałe lasy. Nad rzeką pospolicie rośnie wiele gatunków wierzby tj. wiklina wiciowa, krucha i biała. Dwa pierwsze wraz z wierzbą trójpręcikową tworzą zespół zaroślowy wiklin nadrzecznych, a reszta z udziałem topoli białej i z pnączami chmielu zwyczajnego, kielisznika powojowego i psianki słodkogórz to zespół łęgu wierzbowo – topolowego. W starorzeczach pojawiają się zarośla łozowe z wierzbą szarą, a po wypełnieniu starorzeczy torfem tworzy się ols, czyli bagienny las olszowy z kruszyną i porzeczką czarną w podszyciu oraz runem zielonym złożonym z wielu roślin bagiennych. Na terenach doliny Warty występuje widny las dębowy z dębem bezszypułkowym, florystycznie ubogi. Obficie występuje tam orlica pospolita, trawa kłosówka miękka, borówka czarna i brusznica. Rosną chojniaki sosnowe z odnawiającym się dębem bezszypułkowym lub monokultury sosnowe na glebach porolnych. Świetlista dąbrowa obejmuje dąb bezszypułkowy, ciepłolubne rośliny leśne i borowe oraz gatunki muraw kserotermicznych, łąki i wrzosowiska. Runo zielnej, świetlistej dąbrowy ma największą liczbę gatunków roślin spośród wszystkich typów lasów, jest różnorodne i wielobarwne. Kwaśna buczyna to cienisty las o drzewostanie prawie czysto bukowym, bez podszycia i z bardzo skąpym runem zielnym. Bukom towarzyszy jodła, świerk i dąb. Grąd jodłowy to żyzny las zmieszany z jodłą i świerkiem w wyższej warstwie drzew, a jodłą, bukiem, dębem szypułkowym, grabem i olszą czarną w warstwie niższej. Gęste podszycie składa się z podrostów jodły, bzu koralowego, leszczyny i innych krzewów. W lasach załęczańskich występują też: śmiałek pogięty, trzęślica modra, trzcinnik owłosiony. W borach sosnowych świeżych rosną sosny, podrosty i kępy jałowców, a także warstwa mszysta, miękki, zielony dywan utkany z kilku gatunków mchów. Bór bagienny charakteryzuje się występowaniem krzewinek: bagna zwyczajnego, borówki bagiennej, żurawiny błotnej oraz licznych mchów torfowych.
Najwartościowszymi przyrodniczo elementami związanymi z jurajskim podłożem Parku są ostańce wapienne. Ich odsłonięte szczyty porasta wielobarwna murawa kserotermiczna, a pośród skałek rozwinęły się osobliwe zespoły wapieniolubnej roślinności szczególną cechą Załęczańskiego Parku Krajobrazowego, wyróżniającą go z otaczających terenów oraz stanowiska drobnej wapieniolubnej fauny występującej tu daleko poza zasięgiem zwartego występowania. Występują tu wapieniolubne paprocie: zanokcica skalna, murowa i krucha; murawy naskalne: kostrzewa blada, czosnek skalny, rojnik pospolity, mchy; murawy kserotermiczne: głowienka wielokwiatowa, dzwonek skupiony, szałwia okręgowa, rumianek.
|
